Bij Ocean Sole gaan milieu, werkgelegenheid en kunst hand in hand. Jaarlijks verwerkt het Keniaanse bedrijf één miljoen teenslippers tot vrolijke beelden, met hulp van het Nederlandse Nic&Mic. ‘Achter onze flip flop art schuilt geen ingewikkeld technisch verhaal, en dat is precies de kracht.’

Over Ocean Sole & Nic&Mic
In de serie Impactmakers gaat Rondo in gesprek met leiders in de duurzame transitie over kansen, uitdagingen en hun stip op de horizon. Deze keer: Ocean Sole, een Keniaanse organisatie die oude teenslippers verwerkt tot kunstige beelden. Hierbij krijgen ze hulp van het Nederlandse Nic&Mic, direct ook hun internationale launching customer.

Een giraffe, leeuw of nijlpaard, uitgevoerd in bonte kleuren en van dressoirformaat tot XXL. Te koop voor particulieren, maar ook steeds meer bedrijven vallen voor de vrolijke dieren uit Kenia. Stap maar eens binnen bij De Beer Accountants & Belastingadviseurs in Tilburg, waar je wordt verwelkomd door – geen toeval – een gigantische grizzlybeer. Het is de broer van Nicholas Ninaber van Eijben die tijdens zijn stage, negen jaar geleden, voor het eerst kennismaakt met de flip flop art van Ocean Sole. ‘Michael was diep onder de indruk,’ vertelt Nicholas. ‘Maar het vreemde was: ondanks hun wereldwijde media-aandacht, zelfs bij CNN, kwam er geen geld binnen.’

Serious business
De broers besluiten een crowdfundcampagne te lanceren. En met succes. Na twee maanden is er 24 duizend euro binnen, ruim meer dan de beoogde tienduizend. Het is de start van Nic&Mic, waarmee ze als samenwerkingspartner én afnemer Ocean Sole een zet willen geven. Als een grote industriële schoonmaker direct een bestelling van duizend relatiegeschenken en twintig XL- en XXL-beelden plaatst, beseffen de twee ineens: wow, dit is serious business. Michael doet dan een stapje terug, Nicholas’ vrouw Annelie stapt in.

Derde win
Wat Nic&Mic drijft is om altijd een derde win toe te voegen, zoals Nicholas vertelt. ‘Tijdens mijn studie kreeg ik vooral doom & gloom-scenario’s mee, het zou nooit meer goed komen met de wereld. Tot ik de Tegenlicht-aflevering over cradle-to-cradle zag en me ineens realiseerde dat je ook goede zaken kunt doen. Door naast die win voor jezelf en de klant óók die derde te realiseren: voor het milieu en de maatschappij. Als die er geen baat bij hebben, heeft een transactie geen zin. Althans, voor ons niet.’

"Toen beseften we ineens, dit is serious business"

Oog voor mensen
Die derde win is bij Ocean Sole glashelder. Nicholas en zijn teamgenoten willen zo veel mogelijk slippers ophalen en verwerken, maar ook: mensen duurzaam aan het werk houden. Dat zijn er nu ongeveer honderd, vooral kunstenaars, die bovendien een bijzondere bonusregeling ontvangen. Sparen ze elke maand twintig dollar voor de educatie van hun kinderen, dan verdubbelt Ocean Sole dit bedrag.

Op eigen kracht
Vanuit Nederland ondersteunt Nic&Mic het bedrijf. Door bestellingen te plaatsen, dat sowieso. Maar ook door mee te denken over slimmere productiemethoden en administratieve hulp te bieden. ‘Maar’, nuanceert Nicholas, ‘altijd met de insteek dat ze het zelf doen. Op eigen kracht. Wij vertellen niet hoe het moet, dat werkt gewoon niet. Bovendien moet Ocean Sole niet afhankelijk van ons worden.’ En ook dat lukt. Inmiddels is Nederland niet meer de enige afnemer, ook met Amerika en Portugal zijn samenwerkingen opgestart – allemaal gebaseerd op de ‘Nic&Mic-blauwdruk.’

Beach Clean-Ups
Maar hoe werkt het precies, dat proces van teenslipper tot kunst? Het begint bij de inzameling, vaak via speciaal georganiseerde Beach Clean-Ups. Nicholas: ‘De stranden liggen er vol mee. Je kunt ze ook niet missen, want ze vallen enorm op.’ Hij schetst dat maar liefst drie miljard mensen ter wereld op teenslippers lopen, vooral in derdewereldlanden. Alleen al Bata Shoe Kenya produceert jaarlijks 32 miljoen paar, voor de lokale markt en omliggende landen. Gaan die slippers uiteindelijk kapot, dan laten mensen ze vaak ter plekke achter.

"Arme landen kennen geen afvalsysteem zoals wij hebben"

Uit sloppenwijken
Hij vervolgt: ‘Arme landen kennen geen afvalsysteem zoals wij hebben. Neem Nairobi, waar slechts in twee luxere wijken afval wordt ingezameld. Zo hoopt het schoeisel zich op, bijvoorbeeld in rivieren in sloppenwijken van waaruit al het plastic naar zee stroomt.’ Dat verklaart direct waarom de ingezamelde slippers niet alleen uit Kenia komen, maar bijvoorbeeld ook vanuit India aanspoelen. ‘We herkennen ze zelfs aan de kleur. Blauw en rood zijn van Keniaanse makelij, kleurrijke slippers komen meestal uit Aziatische landen.

Kracht van upcycling
Eenmaal verzameld gaat het team in het atelier ermee aan de slag. Jaarlijks verwerkt Ocean Sole één miljoen slippers, wat neerkomt op ongeveer een ton polyurethaan per maand. ‘Wij doen niet aan recycling, maar aan upcycling,’ legt Nicholas uit. ‘Ofwel, met een waardeloze grondstof en minimale energie een zo hoog mogelijk rendement halen.’ Ocean Sole-medewerkers maken de verzamelde paren schoon, ontdoen ze van bandjes, plakken ze tegen elkaar en stansen daar de vormen uit.

Geen energievreters
Bij de metershoge dierenbeelden vormt oud isolatiemateriaal de basisvorm, en daarop wordt slippermateriaal geplakt en glad gesneden. ‘Dank dit basismateriaal hebben we geen tonnen lijm nodig, want dat zou haaks op onze duurzame missie staan.’ En dat is ook de reden waarom Ocean Sole geen energievretende verwerkingstechnieken gebruikt, zoals omsmelting. ‘Achter onze flip flop art schuilt geen ingewikkeld technisch verhaal, en dat is precies de kracht.’

"Achter onze flip flop art schuilt geen ingewikkeld technisch verhaal"

Cultuurverschil
Ongeveer een keer per jaar reizen ze naar Kenia, verder werkt het team remote. Dat brengt uitdagingen met zich mee, ook door het verschil met de Afrikaanse cultuur. Zeker in het begin was dat wennen, weet Nicholas nog wel. ‘De kwaliteit vloog alle kanten op. Een beest met ogen die vier centimeter uit elkaar stonden, een wiebelende giraffe op één korter been. Er zat maar één ding op: terugsturen en boos worden. Ja, dat werkte,’ lacht hij. ‘Ze begrepen dat goede kwaliteit ook goed voor henzelf is.’

Oude stansmachines
Al pratende herinnert hij zich nog het verhaal van de potkrik. ‘Uitstansen is zwaar werk en gebeurde met behulp van een potkrik, zo’n autokrik dus. The African way, zo werd ons verteld. Voor een uitsnede stond iemand een minuut te pompen, wat dus de hele dag doorging.’ Ongezond, vond hij, en terug in Amsterdam stuitte hij op een stansmesproducent die ook oudere stansmachines reviseerde. Dankzij een slimme deal kon hij een aantal machines voorfinancieren en zo – per schip, veel spierkracht en rollend op palen – arriveerden de machines in de Keniaanse werkplaats. De dag erna kreeg hij een WhatsApp’je. ‘Ze waren er superblij mee, ondanks hun aanvankelijke terughoudendheid. Stonden die mannen eerst de hele dag te pompen, nu snijden ze mooie vormen. Veel eervoller werk.’

Verhaal omarmen
En de toekomst? Gebaseerd op de Ocean Sole-ervaring is Nic&Mic meer samenwerkingen gestart, zoals met Chako (glaswerk) en Asthanti (tassen en sierkussens). Wat betreft Ocean Sole zelf onderzoeken ze de mogelijkheden voor slipper-inzamelpunten in Kenia. Ook verwelkomt Nicholas graag meer bedrijven die een langdurige leveranciersrelatie aangaan. ‘Neem interieurbouwer Finitouch, die bij de afronding van een project een groot beeld cadeau geeft. Of denk aan organisaties die in de ontvangsthal een life size beeld hebben, en aan relaties miniaturen schenken. Zo omarm je het verhaal volledig, inspireer je anderen en maken we nog meer impact. En daar doen we het uiteindelijk voor.’

Nieuwsgierig geworden? Neem eens een kijkje in de webshop of neem contact op: www.nicmic.nl